Sơ đồ tư duy là một trong những công cụ hữu ích, được sử dụng nhiều trong việc quản trị tri thức, lên kế hoạch, tổng hợp thông tin, mô hình hóa các thức thực hiện một vấn đề. Trong nội dung bài viết dưới đây, MyChair sẽ cung cấp cho bạn danh sách những mẫu sơ đồ tư duy đẹp nhất năm 2024, đồng thời hướng dẫn bạn cách vẽ đơn giản nhất để bạn có thể nhanh chóng thực hành.
Sơ đồ tư duy là gì? Lợi ích khi sử dụng sơ đồ tư duy
Sơ đồ tư duy là gì?
Sơ đồ tư duy (hay còn được gọi là Mindmap) là phương pháp ghi chú sáng tạo, thể hiện các ý tưởng thông qua từ ngữ ngắn gọn (keyword) kết hợp cùng với hình ảnh và màu sắc sinh động.
Thông thường, trong sơ đồ tư duy, chủ đề chính nhất sẽ được đặt ở trung tâm, các phân nhánh sẽ chứa những thông tin nhỏ hơn. Có như vậy sẽ hình thành lên được một mạng lưới kiến thức, ý tưởng tổng quát, đầy đủ và trực quan nhất.
Lợi ích khi sử dụng của sơ đồ tư duy
- Tổ chức, sắp xếp thông tin một cách tổng quát, khoa học: Khi vẽ sơ đồ tư duy, bạn sẽ đi từ nhưng ý lớn nhất rồi mới đến những ý nhỏ, phân bổ thành một cấu trúc hợp lý. Nhờ vậy, các thông tin sẽ được bao hàm đầy đủ và tổng quan nhất.
- Kích thích tư duy sáng tạo và tư duy logic: Mindmap được tạo nên bởi những keyword ngắn gọn, hình ảnh, màu sắc, kết nối với nhau bằng đường nối nhánh cây, mũi tên,… Vì thế khi vẽ sơ đồ đòi hỏi người vẽ phải có sự đầu tư.
- Giúp bạn ghi nhớ tốt hơn bằng những keyword ngắn, diễn đạt theo ý hiểu của bản thân.
- Dễ dàng biểu đạt ý tưởng trong các cuộc thảo luận nhóm.
Nguyên tắc vẽ sơ đồ tư duy
Khi vẽ sơ đồ tư duy, bạn có thể thỏa sức sáng tạo câu từ, hình ảnh và màu sắc, miễn sao bản thân có thể hiểu và truyền tải được với mọi người. Tuy nhiên, trong quá trình vẽ, bạn vẫn phải tuân theo những nguyên tắc cơ bản sau:
Về mặt các ý nội dung:
- Xác định rõ ý chính, chủ đề trọng tâm của vấn đề muốn thể hiện qua sơ đồ, đặt ý chính vào trung tâm hoặc đầu trang giấy/màn hình
- Phát triển các nhánh từ chủ đề, sử dụng thống nhất các đường cong (từ hình dạng đến màu sắc) khi kết nối các nhánh với ý chính.
Về mặt từ khóa:
- Sử dụng từ khóa ngắn gọn và bao hàm được ý nghĩa của nội dung nhanh.
- Tránh sử dụng các câu hoàn chỉnh hoặc cụm từ quá dài.
Về mặt hình ảnh và màu sắc:
- Sử dụng hình ảnh, biểu tượng và màu sắc để minh họa cho các ý tưởng và thông tin trong sơ đồ, tuy nhiên bạn các yếu tố này phải được thống nhất trong toàn bộ sơ đồ.
Tổng hợp các mẫu sơ đồ tư duy đẹp, đơn giản và hiệu quả
Dưới đây là những mẫu sơ đồ tư duy đơn giản, hiệu quả được nhiều người áp dụng hiện nay.
Sơ đồ tư duy vòng tròn
Sơ đồ tư duy vòng tròn (Circle Map) là dạng sơ đồ sử dụng các hình tròn to nhỏ khác nhau, kết nối và các đường kẻ thắng. Thông thường, các nội dung, ý chính sẽ được thể hiện ở các vòng tròn lớn, sau đó nhỏ dần nhỏ dần.
Mẫu sơ đồ này giúp bao quát công việc một cách hiệu quả
Kiểm soát công việc, kế hoạch một cách dễ dàng với sơ đồ vòng tròn
Sơ đồ tư duy hình cây
Sơ đồ hình cây (Tree Map) được thiết kế giống như một cái cây, trên cùng là chủ đề chính và phía dưới là các ý phụ, bổ sung làm rõ cho ý chính phía trên.
Sơ đồ tư duy hình đám mây
Sơ đồ tư duy hình đám mây (Cloud Mindmap) sử dụng các đám mây để đại diện cho các ý nội dung. Chủ đề lớn nhất của sơ đồ sẽ được đặt ở giữa sơ đồ với hình đám mây lớn nhất. Sau đó, các đám mây sẽ nhỏ dần, thể hiện đó là các ý phụ. Các đám mây sẽ kết nối với nhau bởi các đường nét mềm mại chứ không sử dụng đường thẳng hay mũi tên.
Các ý tưởng được sắp xếp tự do và không gò bó
Bao quát các ý chính và ý phụ một cách gọn gàng
Sơ đồ tư duy mạng nhện
Sơ đồ tư duy hình mạng nhện (Spider Diagram) hay còn gọi là sơ đồ tư duy radar, sơ đồ tư duy đa chiều. Sơ đồ này sẽ được thể hiện dưới dạng biểu đồ và thể hiện các chiều hướng khác nhau của một vấn đề hoặc 1 tình huống.
Spider Diagram được sử dụng nhiều trong các công việc như: Quản lý dự án, đánh giá hiệu suất công việc, so sánh hiệu suất giữa các yếu tố khác nhau.
Sơ đồ này mang đến cái nhìn tổng quan về chủ đề đang được đề cập.
Sơ đồ tư duy dạng luồng
Sơ đồ dạng luồng (Flow Map) nhìn sẽ khá giống với 1 lưu đồ, trình bày trực quan về quá trình hoặc tổ chức các bước thực hiện, giải quyết 1 vấn đề nào đó. Dĩ nhiên các bước thực hiện được ghi lại sẽ không quá chi tiết mà chỉ gọi tên bằng những từ ngữ ngắn gọn và dễ hiểu nhất
Sơ đồ đa luồng
Sơ đồ tư duy đa luồng (Multi Flow) được thiết kế với vấn đề chính ở giữa sơ đồ và kết nối với các thành phần khác ở 2 bên. Trong đó bên trái được hiểu là nguyên nhân, bên phải là tác động/kết quả của vấn đề chính. Do đó, Multi FLow thường được sử dụng để trình bày, tóm tắt lại những dự án, kế hoạch trong công ty.
Sơ đồ đa luồng giúp bạn dễ dàng phân biệt nguyên nhân và kết quả của một sự kiện hoặc vấn đề.
Sơ đồ dấu ngoặc
Sơ đồ dấu ngoặc (Brace Map) thực chất là một dạng sơ đồ hình cây nhưng theo chiều ngang, thường dùng để tổng hợp thông tin.
Sơ đồ dấu ngoặc khá đơn giản, phù hợp để ghi chép nhanh
Sơ đồ tư duy dạng cầu
Sơ đồ dạng cầu (Bridge Map) sử dụng hình tròn lớn ở giữa để thể hiện chủ đề chính, xung quanh là các chủ đề phụ mà bạn có thể tự do sáng tạo về hình dạng. Mẫu sơ đồ được dùng để tìm ra điểm giống nhau giữa các thành phần và tạo ra sự suy ra tương đồng.
Hướng dẫn vẽ sơ đồ tư duy sáng tạo
Để vẽ được một mindmap hoàn chỉnh và nhanh chóng, bạn có thể tham khảo 4 bước sau đây của chúng tôi.
Bước 1: Lên ý tưởng, xác định chủ đề chính, kiểu sơ đồ phù hợp với vấn đề
- Xác định rõ chủ đề mà bạn muốn khai thác hay tổng hợp thông tin
- Lựa chọn dạng sơ đồ phù hợp
Ví dụ:
- Sơ đồ dạng cây phù hợp cho chủ đề có cấu trúc phân cấp rõ ràng
- Sơ đồ dạng vòng tròn phù hợp cho chủ đề cần thể hiện mối quan hệ tương tác.
- Sơ đồ mạng nhện phù hợp cho chủ đề cần so sánh, đối chiếu các ý tưởng.
Bước 2: Phát triển thêm các nhánh lớn từ chủ đề chính
- Xác định các ý tưởng chính liên quan đến chủ đề.
- Vẽ các nhánh lớn từ chủ đề chính
- Sử dụng từ khóa ngắn gọn, súc tích để ghi chú
Bước 3: Phát triển các nhánh nội dung chi tiết
- Mỗi nhánh chính, tiếp tục phân nhánh con để bổ sung thông tin chi tiết.
- Có thể sử dụng hình ảnh, biểu tượng, màu sắc để minh họa cho các ý tưởng.
- Sắp xếp các nhánh con theo trật tự logic, dễ hiểu.
Bước 4: Hoàn thiện và trang trí sơ đồ
- Kiểm tra lại toàn bộ sơ đồ, đảm bảo thông tin đầy đủ, chính xác.
- Sử dụng màu sắc, hình ảnh, biểu tượng để trang trí sơ đồ thêm sinh động.
- Vẽ thêm các mũi tên, đường kẻ để kết nối các ý tưởng.
Tổng hợp các phần mềm hỗ trợ vẽ sơ đồ tư duy phổ biến nhất hiện nay
Bạn có thể vẽ sơ đồ hoàn toàn bằng tay trên giấy hoặc bảng. Khi này, toàn bộ sơ đồ sẽ do bạn vẽ và tự do sáng tạo. Tuy nhiên, hiện nay bạn có thể vẽ tại các phần mềm trên máy tính, ipad, điện thoại. Điều này giúp bạn vẽ sơ đồ tư duy dễ dàng và nhanh chóng hơn rất nhiều.
Một số phần mềm hỗ trợ vẽ Mindmap phổ biến hiện nay có thể kể đến như:
Canva
Canva là một phần mềm thiết kế được nhiều người sử dụng khi hiện nay bởi giao diện cực kỳ dễ dùng. Trên trang chủ Canva, sẽ có sẵn một mục “Biểu đồ (Không giới hạn)”. Bạn chỉ cần click vào thư mục, phần mềm sẽ cung cấp cho bạn hàng trăm những dạng biểu đồ khác nhau. Khi dùng, bạn chỉ cần thay text và thêm một số đồ họa mong muốn là sẽ có ngay một sơ đồ tư duy hoàn chỉnh.
X-mind
X-mind được phát triển bởi XMind Ltd, giao diện trực quan, dễ dùng, cung cấp nhiều mẫu mindmap có sẵn. Bên cạnh đó, X-mind cũng cho phép người dùng tạo ra những sơ đồ tư duy theo ý thích và chia sẻ sơ đồ với người khác. Phần mềm hỗ trợ nhiều nền tảng như: Windows, MacOS, Linux, iOS, Android.
Mondomo
Mondomo là ứng dụng tạo sơ đồ tư duy có giao diện gọn gàng, khoa học. Bạn có thể truy cập, sử dụng bản miễn phí trực tuyến, ngoại tuyến và có thể đồng bộ hóa giữa các thiết bị.
Mondomo tích hợp với nhiều phần mềm nổi tiếng như Canvas, Moodle, Desire2Learn và Office 365, mang đến sự tiện lợi và linh hoạt cho người dùng.
Edraw MindMap
Edraw MindMap là phần mềm vẽ sơ đồ tư duy miễn phí, dễ sử dụng, phù hợp với những người mới bắt đầu vẽ sơ đồ. Tương tự như các phần mềm khác, Edraw MindMap sẽ giúp người dùng tạo mindmap theo nhiều kiểu dáng khác nhau, có thể thêm văn bản, thêm hình ảnh vào sơ đồ, tùy chỉnh màu sắc, font chữ,…
Ngoài ra phần mềm sẽ cho phép người dùng xuất bản sơ đồ với nhiều định dạng khác nhau. Ứng dụng có thể cài đặt trên cả máy tính hệ điều hành Windows và Mac.
Textize MindMap
Textize MindMap là công cụ vẽ sơ đồ tư duy được phát triển bởi một nhóm người Việt Nam. Phần mềm có giao diện cực kỳ đơn giản và dễ sử dụng, giúp bạn tạo ra sơ đồ tư duy nhanh chóng. Người dùng có thể xuất bản sơ đồ với nhiều định dạng khác nhau. Và toàn bộ các thiết kế của bạn sẽ được lưu trữ trên đám mây.
Trên đây, MyChair đã chia sẻ với bạn toàn bộ thông tin về sơ đồ tư duy. Hy vọng với những thông tin chúng tôi cung cấp sẽ giúp bạn hiểu rõ về các kiểu sơ đồ phổ biến và cách vẽ sơ đồ tư duy đơn giản, dễ thực hiện. Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào liên quan đến vấn đề này, hãy để lại bình luận phía dưới bài viết này. Ngoài ra, bạn cũng đừng quên cập nhật website của chúng tôi thường xuyên để không bỏ lỡ bất kỳ thông tin nào bạn nhé!
